Przewidywania dotyczące Sprawdzianu Kwalifikacyjnego z Wiedzy o Gospodarce – elementy sprawozdania finansowego
Witaj w kolejnym wpisie z cyklu artykułów wyjaśniających wymagające zagadnienia typowe dla Sprawdzianu Kwalifikacyjnego z Wiedzy o Gospodarce. Dzisiejszym obiektem naszych zainteresowań będzie sprawozdanie finansowe, które jest także jednym z najważniejszych dokumentów sporządzanych przez firmy w toku prowadzenia ich działalności.
Legendarny inwestor Warren Buffet określił rachunkowość mianem „języka biznesu”, którym każdy powinien umieć się płynnie posługiwać. W dzisiejszym wpisie postaramy się wyjaśnić Ci kluczowe elementy sprawozdania finansowego, których znajomość, a także zdolność interpretacji jest niezbędna do wprawnego poruszania się w dzisiejszym świecie finansów. Ponadto jest to zagadnienie pojawiające się niemalże co roku na Sprawdzanie Kwalifikacyjnym z Wiedzy o Gospodarce.
W tym miejscu chciałbym Cię również zachęcić do udziału w naszym kursie, który od lat kompleksowo przygotowuje kursantów do skutecznej rekrutacji na SGH. Więcej informacji na ten temat znajdziesz pod poniższym linkiem: https://edufactory.pl/egzaminy-wstepne/egzaminsgh/.
Idea sprawozdania finansowego
Sprawozdanie finansowe zawiera informacje na temat rocznego wyniku finansowego spółki oraz stanowi także podsumowanie danego okresu z życia spółki.
Do jego sporządzenia zobligowane są zarówno podmioty zobowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych (zgodnie z ustawą o rachunkowości), jak i te, które samodzielnie wybrały pełne księgi rachunkowe jako sposób ewidencjonowania. Z tego wynika, że obowiązek sporządzenia sprawozdania może obejmować zarówno spółki osobowe, jak i cywilne czy osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą.
Typowy dokument tego rodzaju zawiera pięć głównych elementów. Są nimi: bilans, rachunek zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych, zestawienie zmian w kapitale własnym oraz informacja dodatkowa.
Źródło: www.pixabay.com
Element nr 1 – bilans
Jest to statyczne ujęcie majątku, a także źródeł finansowania firmy. Jest on sporządzany na konkretny moment w czasie – często na koniec roku obrotowego. Zawiera on główne grupy pozycji, którymi są zarówno aktywa, jak i pasywa.
Te pierwsze określa się również majątkiem firmy i przedstawiają takie wartości jak: rzeczowe aktywa trwałe, inwestycje, zapasy, należności czy środki pieniężne.
Kolumna pasywów zawiera wszystkie sposoby, na które sfinansowano elementy z majątku. Należą do nich: kapitał podstawowy, zyski zatrzymane, zobowiązania długoterminowe, jak i również zobowiązania krótkoterminowe.
Poniżej prezentujemy przykładowy schemat bilansu firmy:
| I. Aktywa trwałe | I. Kapitał własny |
| 1. Wartości niematerialne i prawne; | 1. Kapitał podstawowy; |
| 2. Rzeczowe aktywa trwałe; | 2. Kapitał zapasowy; |
| 3. Należności długoterminowe; | 3. Kapitał z aktualizacji wyceny; |
| 4. Inwestycje długoterminowe; | 4. Pozostałe kapitały rezerwowe; |
| 5. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe. | 5. Zysk (strata) z lat poprzednich; |
| 6. Zysk (strata) netto; | |
| 7. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego. | |
| II. Aktywa obrotowe | II. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania |
| 1. Zapasy; | 1. Rezerwy na zobowiązania; |
| 2. Należności krótkoterminowe; | 2. Zobowiązania długoterminowe; |
| 3. Inwestycje krótkoterminowe; | 3. Zobowiązania krótkoterminowe; |
| 4. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe. | 4. Rozliczenia międzyokresowe. |
| Aktywa ogółem | Pasywa ogółem |
Ja widzisz, aktywa będące po lewej stronie dzielimy na dwie główne grupy: aktywa trwałe oraz aktywa obrotowe. Główna różnica między nimi dotyczy okresu ich wykorzystania przez firmę. Te pierwsze służą przedsiębiorstwu przez czas dłuższy niż rok, podczas gdy te drugie są zużywane w ciągu dwunastu miesięcy. Patrząc na pasywa, również widzimy dwie główne grupy – są nimi kapitały własne oraz zobowiązania (kapitały obce).
Przyjmuje się, że zdrowa firma powinna, w jaki największym stopniu, finansować swoje aktywa trwałe z kapitałów własnych. Jeśli kapitały własne są większe od aktywów trwałych to mówimy o tym, że firma spełnia złotą regułę bilansową.
Element nr 2 – rachunek zysków i strat
Drugim istotnym elementem każdego sprawozdania finansowego jest rachunek zysków i strat lub w skrócie RZiS. Pokazuje on, jakie przychody zostały przez firmę odnotowane oraz również gdzie pojawiły się dla niej koszty. Różnica między tymi dwoma stanowi zysk firmy z danego segmentu jej działalności.
Typowy RZiS sporządzany jest w sposób blokowy i przedstawia kolejne etapy działalności przedsiębiorstwa, poniżej przedstawiamy także przykład schematu rachunku zysków i strat.
| Działalność podstawowa (operacyjna) | Przychody z działalności podstawowej; Koszty działalności podstawowej; Zysk/strata ze sprzedaży (A-B); |
| Działalność pozostała operacyjna | Pozostałe przychody operacyjne; Pozostałe koszty operacyjne; Zysk/strata na działalności operacyjnej (C+D-E); |
| Działalność finansowa | Przychody finansowe; Koszty finansowe; Zysk/strata z działalności gospodarczej (F+G-H); |
| Poziom podziału wyniku | Podatek dochodowy; Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku/zwiększenia straty; Zysk/strata netto (I-J-K). |
Łatwo zauważyć, że za pomocą rachunku zysków i strat osoba czytająca sprawozdanie finansowe może zobaczyć, który z segmentów działalności firmy generuje zyski lub straty. Bardzo łatwo można w ten sposób zidentyfikować pola wymagające naprawy, podejmowanej przez zarząd firmy.
Dodatkowo warto wspomnieć, że zysk z działalności operacyjnej często określa się EBIT-em. Jest to skrót pochodzący z języka angielskiego, wywodzący się od następujących słów: earnings before interest and tax. Koniecznie pamiętaj o tej nazwie przed Sprawdzianem Kwalifikacyjnym z Wiedzy o Gospodarce, gdyż jest on regularnie stosowany.
Element nr 3 – rachunek przepływów pieniężnych
Trzecim, jednak tak samo ważnym, jak pozostałe elementem typowego sprawozdania jest rachunek przepływów pieniężnych, inaczej zwany rachunkiem cash flow.Objaśnia on zmianę stanu środków pieniężnych w danym okresie, informując o ich źródłach i wykorzystaniu w przekroju rodzajów działalności jednostki gospodarczej, a więc oddzielnie dla działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej.
- Wynik z działalności operacyjnej jest różnicą między wpływami i rozchodami środków pieniężnych niezwiązanych z działalnością finansową lub inwestycyjną. Jego dodatni wynik informuje o zdrowej kondycji firmy w zakresie jej działalności operacyjnej, podczas gdy jego ujemna wartość sugeruje niską rentowność sprzedaży, problemy ze ściąganiem należności czy utrzymywanie nadmiernych zapasów.
- Wynik z działalności inwestycyjnej różni się między wpływami i rozchodami środków pieniężnych niezwiązanych z działalnością finansową lub operacyjną. Jego dodatnia wartość oznacza, że firma sprzedała środki o większej wartości, niż nabyła. Jest to oznaka ujemnych inwestycji, a więc sytuacji nietypowej dla rozwijającej się firmy. Ujemny wynik tego segmentu rachunków przepływów pieniężnych mówi o wzmożonych wydatkach inwestycyjnych, charakterystycznych dla przedsiębiorstw znajdujących się w fazie wzrostowej.
- Wynik z działalności inwestycyjnej jest różny między wpływami i rozchodami środków pieniężnych z tytułu tego typu działalności. Jego dodatnia wartość świadczy o pozyskiwaniu nowych źródeł finansowania, podczas gdy ujemna sugeruje ich odpływ. W praktyce wielkość płaconych, a także otrzymywanych przez firmę odsetek jest kluczowa dla tej części rachunku cash flow.
Źródło: www.pixabay.com
Element nr 4 – zestawienie zmian w kapitale własnym
Czwartym, również ważnym elementem sprawozdania finansowego jest zestawienie zmian w kapitale własnym. Informuje ono nas o tym, jakiej wielkości oraz z jakich przyczyn nastąpiły modyfikacje w kapitale własnym firmy. Ta część sprawozdania służy w szczególności przyjrzeniu się następującym rodzajom kapitału: kapitałowi zakładowemu, kapitałowi zapasowemu i kapitałowi rezerwowemu.
- Pierwszy ze wskazanych typów kapitału jest wartością nominalną wyemitowanych akcji lub wniesionych udziałów. Jeśli w danym okresie firma pozyska nowego inwestora lub dokona emisji nowej serii akcji, kapitał zakładowy ulegnie zwiększeniu;
- Kapitał zapasowy jest w pewnym sensie rezerwą tworzoną na wypadek odnotowania strat w przyszłych okresach. Stanowi on poduszkę finansową na wypadek trudniejszych miesięcy w firmie. W spółkach akcyjnych ta pozycja jest obowiązkowa i powinna stanowić nie mniej niż 1/3 kapitału zakładowego;
- Kapitał rezerwowy stanowi wyodrębnioną część zysku z lat ubiegłych, która ma być przeznaczona na przyszły rozwój firmy.
Element nr 5 – informacja dodatkowa
Informacja dodatkowa jako część sprawozdania finansowego zawiera również informacje objaśniające niektóre z zapisów z pozostałych części sprawozdania. Oprócz tego zawiera wiadomości na temat stosowanej polityki rachunkowości czy o jednostce sporządzającej sprawozdanie.
Elementy sprawozdania finansowego – podsumowanie
Brak wiedzy na temat sposobu czytania dokumentów finansowych uniemożliwia zrozumienie działalności firmy i zdarzeń mających na nią wpływ. Sprawozdanie finansowe jest jednym z najważniejszych dokumentów tego typu. Zapamiętaj także, że zawiera ono trzy główne części: bilans (zestawienie pasywów i aktywów), rachunek zysków i strat oraz rachunek przepływów pieniężnych.
Jeśli chcesz kompleksowo przygotować się na wszystkie niespodzianki, z którymi możesz się spotkać podczas rekrutacji na SGH, to już dziś zapisz się na najskuteczniejsze w Polsce kursy EduFactory! Sprawdź inne przewidywania zagadnień na Sprawdzian Wiedzy o Gospodarce oraz odwiedź nas także na: https://edufactory.pl/egzaminy-wstepne/egzaminsgh/.